Lalka dla malarza - czyli Piękna i Oskar

 To dość dziwna historia miłosna , a że zamieszana jest w nią lalka , postanowiłam ją przytoczyć.

Ilość notatek jakie zrobiłam znacznie przekracza objętość tego wpisu - chodzi przecież głównie o lalkę  i tego będę starała się trzymać :). Zapraszam zatem do urokliwego świata cyganerii z końca XIX i początku XX wieku ( teraz mamy świat celebrytów :/ )

ALMA  MARIA  SCHINDLER przyszła na  świat we Wiedniu w 1879 roku jako córka znanego pejzażysty Emila Jakoba Schindlera i operowej śpiewaczki Anny Sofie Bergen. Dziewczynka wychowywała się w atmosferze przesiąkniętej artystycznym duchem i już jako nastolatka zaczęła komponować muzykę , brała lekcje malarstwa . Uchodziła za najpiękniejszą dziewczynę Wiednia.

Jej pierwszą  miłością był przyjaciel ojca - Gustaw Klimt . Została jego modelką .

                                                   Gustaw Klimt  "Kobieta w złocie "

W 1910 roku najpiękniejsza dziewczyna Wiednia wychodzi za mąż za Gustawa Mahlera , kompozytora i dyrektora Opery Wiedeńskiej . Rodzina Almy i jej przyjaciele nie pochwalali tego kroku . Mahler był o 19 lat starszy od 22- letniej Panny Młodej, niższy , był katolikiem ale z pochodzenia Żydem ( co budziło niesmak u wiedeńskiej śmietanki towarzyskiej). Oprócz tego miał długi i cierpiał ponoć na syfilis. "Masz uczynić mnie szczęśliwym" powiedział Pan Młody i kazał wyrzec się Almie artystycznych inspiracji. Był wymagający i nieco rozkojarzony ( w końcu to artysta!!)

Myślę, że zrobił poważny błąd . Gdyby pozwolił żonie realizować malarskie i  kompozytorskie marzenia nie miałaby prawdopodobnie czasu i ochoty na romanse . Rozwód byłby wielkim skandalem, para miała dwie córki - Marię, która zmarła będąc pięcioletnią dziewczynką i Annę - przyszłą rzeźbiarkę .

  

                                                                     Alma z córkami 

Gdy do Mahlera dotarły informacje o romansie Almy ze znanym architektem Walterem Gropiusem, za namową Zygmunta Freuda pozwolił żonie komponować i nawet pomógł jej wydać zbiór pieśni .

Niestety wkrótce po tym kompozytor zmarł na serce.

Pominę milczeniem kilka szczegółów z życia młodej wdowy - podążamy w stronę lalki .

W 1912 roku Alma poznała osobiście Oskara Kokoschkę - malarza i  poetę . Znała go przed tym ze słyszenia - jego sztuki i malarstwo wywoływały skandal za skandalem . To była szalona , wyniszczająca miłość .  Już następnego dnia po poznaniu Almy , Oskar oświadczył się pięknej wdowie . " Proszę się poświęcić i zostać moją żoną: na razie w tajemnicy, dopóki jestem biedny"

Alma oświadczyn nie przyjęła, ale parę połączył burzliwy romans.

                                                                      Piękna i Oskar

                                                   Oskar Kokoschka - Portret Almy Mahler

                                                          

                                                     Oskar Kokoschka - Narzeczona Wiatru

                                              Oskar Kokoschka - Autoportret z Almą Mahler

Burzliwe uczucie nie trwało długo .Alma czuła się osaczona szalonym uczuciem  artysty. Cóż..... Muza ma skrzydła, więc może odlecieć . Tak stało się i tym razem . Załamany Oskar , gdy wybuchła I wojna światowa zgłosił się do wojska . Na froncie został ranny i odesłany do domu jako osoba niestabilna psychicznie . Podczas jego nieobecności Alma wyszła za mąż za swojego dawnego kochanka , architekta Waltera Gropiusa . 

LALKA.

Jak się zapewne domyślacie wiadomość ta bardzo dotknęła Oskara . Zdruzgotany zlecił monachijskiej  twórczyni lalek, Herminie Moos wykonane lalki naturalnej wielkości, według zdjęć Almy i jego wskazówek. 

Wnętrze lalki o rubensowskich kształtach miało wypełniać końskie włosie pozyskane z sofy .

Moos pracowała nad lalką przez sześć miesięcy . Pokryła jej ciało.... piórami . 

Skrzynia z lalką dotarła do Oskara .

„W gorączkowym oczekiwaniu, jak Orfeusz przywołujący Eurydykę z Zaświatów, uwolniłem z opakowania wizerunek Almy Mahler. Kiedy podniosłem go na światło dzienne, jej obraz, który zachowałem w mojej pamięci, ożył. „

...  mam jednak wrażenie, że Kokoschka trochę inaczej wyobrażał sobie efekt końcowy pracy lalkarki, bo napisał do niej; „Droga Fraulein Moos, co chcemy teraz zrobić? Jestem szczerze zszokowany twoją lalką, która (...)w zbyt wielu rzeczach zaprzecza temu, o co prosiłem i na co liczyłem od ciebie. Zewnętrzna powłoka to skóra niedźwiedzia polarnego, która nadawałaby się do naśladowania kudłatego misia narzutowego, ale nigdy do giętkości i miękkości kobiecej skóry ”.

Nie przeszkadzało mu to jednak ubierać lalki w wymyślne stroje , malować ją i rysować , robić jej fotografie . Podobno nawet raz zabrał ją powozem do opery.

                                             Oskar Kokoschka - Autoportret z Almą       (pierzastą :) )

Pierzasta Alma nie spełniła jednak oczekiwań artysty . Urządził dla niej zakrapianą szampanem imprezę podczas której pięknie odziana lalka słuchała grającej dla niej orkiestry kameralnej . W stanie upojenia alkoholowego (ach ci artyści !) zatargał nieszczęsną lalkę do ogrodu , odciął jej głowę i rozbił na niej butelkę czerwonego wina . Pewnie szampana już zabrakło .....  Skacowanego artystę obudziła rano policja , żeby sprawdzić doniesienie o zamordowanej w ogrodzie kobiecie. Taki był koniec wielkiej miłości .

W latach czterdziestych Kokoschka ożenił się . Znalazłszy się na niechlubnej nazistowskiej liście "artystów zdegenerowanych" musiał uciekać najpierw do Czechosłowacji , potem do Szkocji. Ucieczkę zorganizowała żona artysty, która była prawniczką. Po wojnie małżeństwo osiedliło się w Szwajcarii, gdzie Oskar zmarł w 1980 roku .

Alma Mahler rozwiodła się z  Walterem Gropiusem , wyszła za mąż za czeskiego poetę  pisarza Franza Werfela . Wyemigrowali do Stanów Zjednoczonych . Osiedlili się w Los Angeles , gdzie Alma prowadziła artystyczny salon przyjmujący wielu artystów -  uchodźców z ogarniętej wojną Europy. Zmarła w 1964 roku.

Celowo skróciłam opis historii szalonego romansu Pięknej z Oskarem , choć zachowało się dużo przekazów - główną bohaterką miała być nieszczęsna zdekapitowana opierzona lalka :)

źródła:

https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,18522848,alma-ukochana-wiedenskich-mistrzow.html?disableRedirects=true

https://wielkahistoria.pl/oskar-kokoschka-i-alma-mahler-slynnego-malarza-rzucila-muza-postanowil-wiec-zyc-ze-szmaciana-kukla/

https://lewisartcafe.com/kokoschkas-alma-mahler-doll/

Prezentowane zdjęcia pochodzą z domeny publicznej